„Heroina” to powieść, która wywołała wiele szumu wokół siebie, jak i autora. Pierwszy raz została wydana w 2002 roku i była literackim debiutem Tomasza Piątka, który obecne jest jednym z bardziej rozpoznawalnych polskich pisarzy współczesnych. Zapewne przyczyniła się do tego właśnie krytyka „Heroiny”, która mimowolnie stała się najlepszą reklamą dla utworu.
Obecne, trzecie wydanie swojej pierwszej powieści, Piątek opatrzył krótkim wstępem, który można potraktować jako niewielkie przygotowanie do spotkania się z heroiną samą w sobie.
O czym jest „Heroina”? Niby jest jakaś fabuła, ale w zasadzie jej nie ma. Niby mówi o degeneracji narkomana, ale jest także opowieścią „o szczęściu, które się nie kończy – podczas gdy człowiek się kończy, niestety”. W zasadzie wydarzenia następują po sobie chaotycznie, po prostu są, a ich chronologia jest raczej względna. Dotyczą głównie kolejnych zażyć heroiny i opis stanu przyjemności, który ogrania człowieka „po”.
…heroinowa rozkosz, rozległa jak pustynia, ale równie płaska i jałowa.
Bohaterowie to głownie heroiniści i ludzie niewielu słów – dialogów jest jak na lekarstwo. Powieść ma bowiem charakter narracyjnego monologu bohaterów. Takich narratorów-postaci jest trzech, w następującej kolejności: Tomek, Gabriel oraz ktoś, kogo nie chcę wymieniać z imienia. O ile Tomek, który opowiada nam o sobie przez połowę „Heroiny” występuje tylko jako narrator, tak już Gabriela i trzeciego narratora poznajemy wcześniej – pojawiają się w opowieściach poprzedników.
Każda z opowieści jest inna: inaczej się zaczyna i inaczej kończy. Tomek inicjuje swój wewnętrzny monolog opisem miejsc, poszukiwaniem kryjówek, w których można oddać się narkotycznemu upojeniu. Gabriel – trafia na przymusowe i „domowe” odtrucie, bo przydarzyło mu się coś, nad czym nie zapanował. O ostatnim narratorze nic nie wspomnę, tak samo jak o jego imieniu, by nie wyjawiać zbyt wiele potencjalnemu czytelnikowi.
Tomasz Piątek zasłużył sobie na uznanie, jakie przyniosła mu „Heroina”. Jest to powieść napisana z nutą poetyckiego wdzięku i brutalnością przeżyć bohaterów. Styl wpasował się w tematykę powieści, łącząc w sobie piękno z chaosem. I to właśnie wzbudziło mój zachwyt nad „Heroiną” i nie pozwoliło mi przerwać lektury przed końcem. Doskonała harmonia, miedzy destrukcyjną rolą narkotyku (zarówno na umysł człowieka, jak i na jego stosunki z otoczeniem) a dogłębną przyjemnością odczuwaną całym ciałem, okazała się kluczem do sukcesu pisarza. Piątek pokazał przeżycia bohaterów-narratorów z niesamowitą wyrazistością, która wzbudziła tak wiele dyskusji wokół powieści. Moim zdaniem stworzył tekst, który broni się sam.
Tylko jeden mały spór wynika z konstrukcji tekstu – spór o gatunek. „Heroina” ma w sobie elementy reportażu czy literatury faktu. Sam autor przyznaje, że po części są to prawdziwe historie, prawdziwe przeżycia. Mimo to, nigdy nie pokusiłabym się o zaliczenie tej powieści do tego okręgu gatunkowego. Przede wszystkim ze względu na pewną poetyzację języka, o której już wspomniałam, a która jest wynikiem przelewania na papier myśli narratorów-bohaterów.
Wydanie. Od strony technicznej nie mam zarzutów. Redakcja na wysokim poziomie, nie zauważyłam żadnych błędów czy pomyłek. Biały papier o średniej grubości sprawia, że książka prezentuje się elegancko. Twarda oprawa przyciąga neonowym tytułem na ciemnym tle, w jakiś sposób zapowiada treść – będzie dosadnie.
Chciałem powiedzieć: „Doskonale”, ale chyba mówię: „Kaloryfer”.
Długo zastanawiałam się, jak można podsumować tę powieść. Muszę zaznaczyć, że dość specyficzną, bo wnikająca w głąb świadomości narkomana. A skoro jest to potok heroinowego stanu ekstazy, jakiegoś uniesienia, to jak ocenić taką „myśl”?
Fantastyczny język, nieprzeciętna tematyka i ten posmak, który pozostawia po sobie lektura „Heroiny”, wrażenie, jakby człowiek znalazł się przez chwilę w innym wymiarze rzeczywistości, skłaniają mnie ku wysokiej ocenie. Ale z drugiej strony, ten sam posmak, który sprawił, że czułam się po lekturze nieco odurzona, będzie ją zaniżał. Wystawię śmiałe 8,5/10, bo czyta się jednym tchem, ale sprawia tez, że umysł człowieka wchłania coś z opisywanej przyjemności.
Tytuł: Heroina
Autor: Tomasz Piątek
Wydawca: W.A.B.
Miejsce wydania: Warszawa
Data wydania: 18 lutego 2009
Wydanie: III (Wydanie I w W.A.B.)
Oprawa: twarda, okleina
Format: 12,3 x 19,5 cm
Liczba stron: 152
ISBN-13: 978-83-7414-607-4