Czas poza czasem to jedna z wcześniejszych powieści Philipa Kindred Dicka. Napisana w 1958 roku zdaje się często pomijana i niezauważana nawet przez fanów twórczości „Dostojewskiego SF”, jak określił autora wybitny tłumacz jego twórczości, Lech Jęczmyk. Czy zasłużenie?

Victor Nelson prowadzi spokojne, ustatkowane życie. Ma kochającą żonę i pracę w lokalnym supermarkecie, która pozwala mu utrzymać się na przyzwoitym poziomie. Wszystko byłoby w jak najzwyklejszym porządku, gdyby nie to, że ma on na co dzień pod swoim dachem kogoś niezwykłego – Ragle Glumm, brat małżonki, jest osobistością, której sława sięga całego kraju. Używając swoich zdolności z zakresu kombinatoryki, logiki, a także niespotykanej intuicji gracza-hazardzisty, szwagier rozwiązuje i każdorazowo wygrywa konkursy lokalnej prasy. Jego passa zwycięstw jest nieprzerwana od lat, z czego czerpie nie tylko korzyści finansowe, ale także prestiż i sławę.

Ragle Glumm, który bardzo szybko staje się głównym bohaterem powieści, nie jest jednak usatysfakcjonowany swoją pozycją. W myśl powiedzenia, że trawa jest zawsze zieleńsza tam, gdzie nas nie ma, marzy mu się zwyczajna praca i odrobina anonimowości. Prócz tego doskwiera mu także samotność; choć ma towarzystwo siostry i jej męża, jako dojrzały już mężczyzna, chciałby się ustatkować. Rozterki te jednak szybko schodzą na dalszy plan, kiedy pewnego dnia syn siostry przynosi do domu dziwne, stare książki i czasopisma. Choć wydają się archaiczne i w swej archaiczności jak najbardziej autentyczne, opisują wydarzenia z przeszłości całkowicie nieznane Raglowi, Victorowi ani komukolwiek innemu. Wydarzenie to staje się siłą napędową podświadomych paranoidalnych fobii Glumma, popychając go do śledztwa, które na zawsze zmieni życie jego i jego najbliższych.

Fani Philipa Kindreda Dicka z pewnością w tym miejscu rozpoznają już klasyczne dla tego autora fundamenty i założenia fabularne: dualizm świata, jego nieokreśloność, lęk przed nieznaną, ukrytą warstwą rzeczywistości. Czas poza czasem to jedna z pierwszych powieści, w których Dick przelewa na papier swoje własne fobie i uprzedzenia co do natury świata, w którym przyszło nam żyć. Czy jednak na pewno są one ufundowane wyłącznie na paranoi i irracjonalnych wizjach obłąkanego umysłu? Wydaje się, że to właśnie tego typu pytania, które stale towarzyszą lekturze, stanowią o sile przekazu powieści. Bowiem być może to właśnie ci, których skorzy jesteśmy nazwać szaleńcami, widzą więcej od nas?

W Czasie poza czasem jednak nie są one tak wyraźnie zdefiniowane; widać, że Dick niejako oswajał się z tematem, by dać jego najpotężniejszy wykład w dziełach późniejszych, w Ubiku chociażby. Nie znaczy to jednak, że powieść będąca przedmiotem niniejszej recenzji jest mniej wartościowa, bynajmniej. Jest po prostu inna; powiedziałbym, jest to Dick w swoim wydźwięku bardziej optymistycznym. Tutaj bowiem świat ostatecznie objawia swoje prawdziwe oblicze, jakkolwiek straszne i katastroficzne by nie było; luksusu takiego poznania nie mają już bohaterowie powieści późniejszych – świat pozostaje dla nich w większości nieoznaczoną, niemożliwą do określenia zagadką, w której poruszają się po omacku, poddani siłom, których nie rozumieją. Czas poza czasem natomiast nie tylko ujawnia swoją prawdziwą naturę w finale, ale także daje bohaterom siłę sprawczą, możliwość wyboru, która kształtuje i współtworzy obraz świata przedstawionego. W tym sensie są oni silniejsi, bardziej aktywni, a przez to – powiedzą niektórzy – bardziej interesujący, bo mniej w swojej powieściowej egzystencji fatalistyczni.

Czas poza czasem to pozycja w dorobku Philipa Kindreda Dicka z pewnością warta lektury. Nie przebija ona klasą sztandarowych dzieł autora, lecz nie przekreśla to wcale jej wartości. In plus zaliczyć należy także wspaniałe wydanie Rebisu, z fenomenalnymi ilustracjami Wojciecha Siudmaka. Fani klasycznego SF z lekką nutką postapokalipsy nie powinni być zawiedzeni. Fani Dicka tym bardziej.

Tytuł: Czas poza czasem
Tytuł oryginalny: Time Out of Joint
Data wydania: 19 lutego 2013
Autor: Philip K. Dick
Przekład: Robert Reszke
Wydawca: Rebis
ISBN: 978-83-7510-835-4
Format: 288s. 150×225mm; oprawa twarda, obwoluta

Książkę do recenzji dostarczyło Wydawnictwo Rebis

Lubię to

 Lubi to 0 osób
 Kliknij, by dołączyć

 Lubisz to!